تقریبا می توان گفت منطقه آزاد ارس تا منطقه آزاد کیش به عنوان دورترین نقاط اقتصادی و گردشگری کشور هستند.در این مختصر به سفر اکیپ اعزامی 30 نفر از مدیران دستگاه های دولتی و کارشناسان و مدیران سازمان منطقه آزاد ارس به منطقه آزاد کیش می پردازیم.
منطقه آزاد ارس بعنوان یکی از بزرگترین مناطق آزاد ایران در شمال غرب کشور همجوار با کشورهای ارمنستان ،آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان بوده و با 51 هزار هکتار از تیر ماه سال جاری بصورت رسمی شروع بکار کرده است.
طی فعالیت این سازمان در 6 سال گذشته برخی زیرساخت های لازم ایجاد شده و بسیاری از پروژه های عمرانی و اقتصادی دیگر نیز در حال آماده سازی می باشد.
در راستای بهره مندی از مناطق اقتصادی موفقی چون منطقه آزاد کیش تیم 30 نفره از روسای دستگاه های دولتی مستقر در محدوده منطقه آزاد ارس به منطقه آزاد کیش اعزام شدند تا از تجارب بیش از 3 دهه فعالیت اقتصادی و گردشگری این منطقه بهره مند شوند.
در اولین روز از این سفر مدیران ادارات و دستگاه های دولتی در دیدارهای جداگانه با همتایان خود در کیش دیدار کرده و از تجارب کاری آنها بهره مند شدند.

در این سفر شهردار جلفا و اعضای شورای اسلامی این شهر به همراه کارشناسان معاونت عمران و امور زیربنایی سازمان منطقه آزاد ارس طی جلسه ای با روند فعالیت های عمرانی این منطقه آشنا شده و از پروژه های عمرانی و سرمایه گذاری آن بازدید کردند.
در این نشست که در محل سازمان منطقه آزاد کیش برگزار شد گزارش جامعی از فعالیت های عمرانی این منطقه به همراه فرایندهای کاری و برنامه ریزی در حوزه زیباسازی شهری و نگهداری و توسعه فضاهای عمومی شهری در کیش ارائه گردید.

همچنین گروه دیگری متشکل از مدیر سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس و روسای بانک های مستقر در منطقه با مدیر توسعه و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد کیش دیدار کرده و در زمینه سرمایه گذاری های انجام شده در کیش و روند توسعه آن به بحث و گفتگو پرداختند.یکی از مباحث مطرح شده در این نشست نقش بانک ها در ارائه تسهیلات بانکی و تسهیل روند سرمایه گذاری و تسریع در پیشبرد اهداف کلان اقتصادی بود.
از دیگر دیدارهای این گروه بازدید از مرکز توسعه و تجارت کیش بود که از جمله مراکز مهم اقتصادی این منطقه می باشد.
روسای ادارات محیط زیست ،جهاد کشاورزی و منابع طبیعی مستقر در منطقه آزاد ارس نیز به همراه کارشناسان مدیریت حقوقی سازمان منطقه آزاد ارس با مدیر کل حقوقی و امور قراردادها و املاک کیش دیدار و طی نشستی به تبادل افکار و تجارب در دو منطقه آزاد پرداختند.
این گروه یکی از مهمترین اعضای اکیپ اعزامی به کیش بود چرا که از اصلی ترین مسائل پیش روی منطقه آزاد ارس چگونگی رفع مشکلات املاک و تعامل مالی و حقوقی با صاحبان املاک و اراضی در این منطقه است.

یکی دیگر از دیدار های مهم این سفر دیدار جمعی از مدیران ادارات و سازمان منطقه آزاد ارس با امام جمعه کیش بود.
در این دیدار نیز تبادل افکار در زمینه فعالیت های فرهنگی مذهبی در منطقه آزاد کیش مورد بحث قرار گرفت.در این نشست فرمانده سپاه ناحیه جلفا و رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان جلفا مباحث فرهنگی و اجتماعی و مذهبی انجام شده در کیش و ارس را مورد سنجش قرار داده و تجارب کاری خود را در میان گذاشتند.

امام جمعه کیش نیز در این دیدار با اشاره به مولفه های اقتصادی و تاریخی و فرهنگی جزیره کیش پرداخت. به گفته حجت الاسلام علیدادی در جزیره کیش هم اکنون بالغ بر 37 هیات مذهبی در حال فعالیت هستند و با وجود 5 مسجد فعال و 8 مسجد در حال ساخت، این منطقه بخصوص در ایام محرم و صفر با حضور هیات های مذهبی گروهها و اقوام مختلف از تمامی نقاط کشور چهره بی نظیری به خود می گیرد.
از دیگر دیدارهای مثمر ثمر این سفر بازدید از گمرک سازمان منطقه آزاد کیش بود که توسط کارشناسان معاونت اقتصادی ارس و روسای پایانه های مرزی جلفا و نوردوز صورت گرفت. گمرک منطقه آزاد ارس دومین مرز پرتردد کشور بعد از فرودگاه بین المللی مهرآباد تهران است و بازدید از بندرگاه و گمرک مربوطه نیز در این راستا توسط روسای نهادهای مرتبط انجام گرفت.

بعد از بازدید از پروژه های عمرانی و اقتصادی و اماکن گردشگری کیش تمام مدیران دستگاه های مستقر در ارس توانمدیهای منطقه آزاد ارس را برای تبدیل شدن به قطب گردشگری و اقتصادی فراتر از توانانیی های کیش توصیف کردند.
بر اساس اظهارات این مدیران توانمندی های منطقه آزاد ارس برای توسعه فراتر از تمام مناطق آزاد ایران است چرا که در تمامی زمینه های اقتصادی ، عمرانی،حمل و نقل، گردشگری، آموزش عالی ،تجارت و بازرگانی ، تولید و صادرات از توانمندی های بالقوه ای برخوردار است. گفتنی است طی مدت 6 سال فعالیت برای سازندگی بیش از 9 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری داخلی و خارجی انجام شده است و ضمنا طی 10 ماه گذشته سال جاری بیش از 103 میلیارد تومان صادرات از منطقه آزاد ارس صورت گرفته است و این درحالیست که شروع بکار رسمی این منطقه از بهمن ماه سال جاری اتفاق افتاده است.
بر همین اساس می توان گفت منطقه آزاد ارس در یک منطقه کوهستانی با آب و هوایی معتدل در کرانه رودخانه پرآب ارس قرار گرفته است که این رودخانه ضامن آینده روشن منطقه آزاد ارس می باشد.
آب رودخانه ارس در آینده ای نزدیک دشت وسیع گلفرج را که از خاک مرغوب و غنی برخوردار است به یک مرکز بزرگ تولید کننده میوه مبدل کرده و مناظری زیبا از باغات گوناگون در این منطقه را پدید می آورد.
می توان گفت منطقه آزاد ارس نیازی به انتقال و تعویض خاک و درخت و آب تصفیه شده و شیرین و حمل مصالح ساختمانی و مواد غذایی از سرزمین دیگر را ندارد و این مزیتی بزرگ برای یک منطقه اقتصادی به حساب می آید.
با این اوصاف می توان گفت در صورت الگوبرداری صحیح از روند فعالیت های منطقه آزاد کیش بخصوص در حوزه های تامین زیرساختها و توسعه شهری که این منطقه را به یک جزیره زیبا و نمونه شهری و مدرن مبدل کرده است و در صورت تدوین الگو های مناسب برای توسعه و آینده نگری سنجیده، منطقه آزاد ارس می تواند به قطب اقتصاد و گردشگری ایران تبدیل شود.
قابل ذکر اینکه در زمینه فعالیت های عمرانی و زیربنایی بیش از 70 درصد بودجه منطقه آزاد ارس به فعالیت های عمرانی و تامین زیرساختها اختصاص داده شده است.
در زمینه فعالیت های فرهنگی نیز طی سال جاری بیش از 200 برنامه فرهنگی، ورزشی،گردشگری و اجتماعی در این منطقه برگزار شده است.
در زمینه حمل و نقل نیز زیرساخت های لازم در این منطقه فراهم است. اولین خط آهن برقی کشور که ایران را به اروپا و کشورهای cis متصل می کند، جاده ترانزیتی مرزی به کشور های همسایه، فاصله 135 کیلومتری از فرودگاه بین المللی تبریز و احداث فرودگاه محلی و بین المللی ارس در آینده نزدیک ، نزدیکی به ترکیه و قرار گیری در کوریدور شرق به غرب و شمال جنوب و جاده ابریشم از جمله پتانسیل ها و توانایی های منطقه آزاد ارس برای توسعه اقتصاد است.
همچنین در زمینه گردشگری نیز امتیازهایی چون سدهای بزرگ ارس و خداآفرین و راه اندازی تفریحات آبی ، مناطق حفاظت شده گیاهی و حیوانی کیامکی و ارسباران، بناهای تاریخی چون کاروان سرای خواجه نظر، پل های خداآفرین و پلهای بازمانده از مسیر ارتباطی به منطقه تاریخی عقد تفاهم نامه گلستان ، کلیسای مشهور سنت استپانوس،کلیسای ننه مریم و چوپان ، حمام تاریخی و کم نظیر کردشت و جلفا، امام زاده نوجه مهر ، روستای ثبت جهانی شده اشتبین و مواهب خدادادی همچون آبشار زیبای آسیاب که در اکثر ایام سال حتی در روزهای سرد زمستان نیز مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد از جمله توانمندی های طبیعی و تاریخی منطقه آزاد ارس هستند.
در این میان پارک بزرگ و زیبای کوهستان نیز در منظره ای زیبا و سرسبز و در کنار رودخانه ارس توسط سازمان منطقه آزاد ارس احداث شده است و در تمام ایام سال بخصوص در ایام تعطیلات عید نوروز و تابستان مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد.
همچنین ژئوپارک ارس که بعنوان دومین ژئوپارک و غنی ترین ژئوپارک خاورمیانه در یونسکو مورد مطالعه قرار گرفته است یکی دیگر از مواهب الهی است که به اذعان کارشناسان سازمان جهانی یونسکو و کارشناسان زمین شناسی این ژو پارک از نادرترین و غنی ترین ژئوپارک های جهان است.
این ژئوپارک در چشم اندازی بسیار زیبا پارک کوهستان ارس را در آغوش خود کشیده و با کوه های سر به فلک کشیده خود که غنی از فسیل های زنده و مرده است در 350 متری رودخانه ارس قرار گرفته و در هنگام غروب آفتاب صحنه ای توصیف ناپذیری را برای گردشگران به ارمغان می آورد.
همه ساله بر تعداد گردشگران داخلی و خارجی منطقه آزاد ارس افزوده می شود بطوریکه آمار یک میلیون و 200 هزار نفری ورود گردشگر به منطقه ازاد ارس در نوروز 89 در سال 90 به یک میلیون و 800 هزار نفر افزایش یافت تا برای دومین سال پیاپی عنوان برتر جذب گردشگر را در بین 6 منطقه آزاد کشور به خود اختصاص دهد.
موفقیت های ارس در زمینه اقتصاد، تجارت و بازرگانی ، تولید و صادرات ، حمل و نقل، گردشگری و جذب توریسم و آموزش عالی بیانگر این است که پایه های توسعه این منطقه اقتصادی به خوبی مورد مطالعه و اجرا قرار گرفته است و بهره مندی از تجارب مناطق آزاد موفقی چون کیش با فعالیت های گسترده تجاری – بازرگانی و صنعتی و گردشگری می تواند بر روند روبه رشد منطقه آزاد ارس افزوده و بر حضور این منطقه در بازارهای بین المللی تسریع بخشد.
اضافه می شود بر اساس مصوبه هیات وزیران در تاریخ 7/4/1384 محدوده منطقه آزاد ارس شامل 9700 هکتار از اراضی منطقه می شد که براساس مصوبه جدید این هیات محترم در 14/9/1387 , محدوده این منطقه به 51 هزار هکتار شامل بخشهايي از 2 شهرستان جلفا و كليبر افزایش یافت .
این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از 9700 هکتار به 20500 هکتار افزایش داده است و در 3 بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان كليبر به وسعت 24 هزار هكتار (موسوم به قلي بيگ لو) و اراضي اطراف سد خدآفرين به وسعت 6100 هكتار و محدوده گمرك نوردوز ( مرز ایران با ارمنستان) به وسعت 240 هكتار جمعاً به وسعت 51000 هكتار كل محدوده منطقه آزاد ارس را تشكيل مي دهد.
متصل بودن به سرزمین اصلی در حوزه شهرستانی و فعالیت ادارات و نهادهای دولتی در این محدوده و لزوم تفویض اختیارات این نهادها بخصوص در حوزه های زیرساختی مسئله ای که لزوم تعامل و همکاری و تعریف جدید فرایندهای کاری با سیاستهای سازمان منطقه آزاد را صدچندان نموده است.
 

گزارش تصویری