کنفرانس روسای مناطق آزاد کشورهای حاشیه اقیانوس هند «آیورا ـ iora » با همکاری و مشارکت دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، وزارت امور خارجه، استانداری سیستان و بلوچستان و سازمان منطقه آزاد چابهار 30 و 31 اردیبهشت ماه سالجاری در چابهار برگزار شد.

مجموعه اقتصادی آیورا متشکل از 21 کشور حاشیه اقیانوس هند یکی از تشکل های اقتصادی بین المللی پویا و با آینده ای امیدوار کننده است. از جمله اعضای دائم اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای اقیانوس هند می‌توان به  ایران، هند آفریقای جنوبی، مالزی، اندونزی، امارات، سنگاپور و تایلند اشاره کرد، البته این اتحادیه چند عضو ناظر از جمله ژاپن، فرانسه، آمریکا، چین، انگلستان و مصر نیز دارد.در این اتحادیه اقیانوس هند درحقیقت حلقه وصل منافع اقتصادی کشورهای عضو است و به جهت اهمیت راهبردی آن در تجارت جهانی می تواند باعث شکل گیری اجماع مثبت برای توسعه اقتصادی کشور ها باشد.

اهمیت برگزاری این کنفرانس بعنوان نخستین کنفرانس بین المللی پسابرجام نه تنها در سطح محاسبات دیپلماتیک مورد توجه بوده بلکه به عنوان اولین رویداد بزرگ بین المللی در یکی از مناطق آزاد ایران حائز اهمیت فراوانی است.

کنفرانس چابهار و بین الملل گرایی مناطق آزاد ایران

ابتکار توسعه همکاری های اقتصادی بین کشور های عضو آیورا با محوریت مناطق آزاد که دارای پتانسیل های ویژه اقتصادی و چارچوب های نهادی و قانونی خاص و آسان برای مراودات اقتصادی می باشند نشان دهنده هوشمندی مدیریت مناطق آزاد در کشور ما می باشد و برگزاری اولین کنفرانس بین المللی در این حوزه نه تنها باعث توجه جهانی به ظرفیت های مناطق آزاد ایران شد بلکه حتی می توانیم بگوییم مسیری جدی،مطمئن و آینده دار را برای گسترش همکاری های کشور های عضو آیورا باز کرد.

اما مهم ترین مسئله ای که در رابطه با مناطق آزاد کشور می تواند مورد توجه قرار گیرد این است که این رویداد فتح بابی باشد برای محوریت یافتن مناطق آزاد در تعاملات اقتصادی-تجاری کشور با کشور های پیرامونی و حتی خارج از کشور های تعریف شده به عنوان کشور های هدف مناطق است. این موضوع تابحال از طرف مسئولین ارشد اقتصادی کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته است و علی رغم ماموریت های بین المللی عنوان شده برای مناطق آزاد در اسناد راهبردی، میزان بازیگری آنها در تعاملات بین کشوری و رایزنی های سطح کلان همیشه محدود و ضمنی بوده است.

 منطقه آزاد چابهار می تواند مرکز مراودات اقتصادی ایران با شبه قاره و شرق آسیا باشد و در یک برآورد استراتژیک در چارچوب کریدور شمال-جنوب سکوی ارتباطی کشورهای هند و آسیای جنوب شرقی با کشور روسیه و کشور های آسیای مرکزی،افغانستان و حتی شرق و شمال اروپا باشد. همانطور که در تفاهم نامه سه جانبه روسای جمهور ایران-هند و افغانستان نیز به خوبی مورد توجه قرار گرفت و امضای تفاهم نامه دارای بازتاب های منطقه ای و بین المللی از وزیردفاع پاکستان تا سخنگوی وزارت امورخارجه انگلیس و امریکا بود.

مناطق آزاد ایران با ظرفیت های اقتصادی منحصر بفرد و موقعیت جغرافیایی راهبردی که دارند قادر هستند در معادلات اقتصادی بزرگ جهانی وارد شود. همانطور که دکتر اکبر ترکان معاون رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد ایران نیز در این کنفرانس عنوان کرد؛ مناطق آزاد ایران به دنبال بسترسازی برای سرمایه گذاری های جدید هستند و باید سهم مناطق آزاد در تولید، صنعت و اقتصاد ایران با وجود سرمایه های جدید افزایش یابد.

یقینا در کنار چابهار، منطقه آزاد اروند در رابطه با حوزه بین النهرین، ماکو در رابطه با گسترش تعاملات تجاری-صنعتی با ترکیه و اروپا، ارس در رابطه با قفقاز و شرق اروپا بعلاوه روسیه، انزلی با کشور های آسیای میانه و روسیه می تواند بازیگر محوری تعاملات اقتصادی باشند و اهداف تعریف شده در راهبرد اقتصادی مقاومتی مخصوصا اصل درونزایی و برونگرایی اقتصادی را به خوبی تحقق ببخشند.

نمایشگاه توانمندی مناطق آزاد در چابهار

از میزان توجه رسانه های داخلی و خارجی به این رویداد بزرگ براحتی می توان گفت که در گام نخست اهداف رسانه ای مدنظر برآورده شده است اما همزمان با برگزاری کنفرانس، نمایشگاه توانمندیهای مناطق آزاد ایران در منطقه آزاد چابهار نیز برپا گردید و شرکت کننده گان در کنفرانس ضمن بازدید از نمایشگاه از نزدیک با مسئولین مناطق آزاد ایران رایزنی کردند. در کنفرانس آیورا علاوه بر حضور مسئولین رده بالای کشوری و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد، مدیران عامل مناطق آزاد ایران نیز حضور پررنگ و فعالی داشتند که نشان دهنده توجه خاص مسئولین مناطق آزاد به مباحث و موضوعات اقتصادی بین المللی است.

همچنین در این نمایشگاه مناطق آزاد با نمایش ظرفیت های خاص اقتصادی خود با هدف جذب سرمایه گذار، هدفنمندی خود را برای شرکت در کنفرانس آیورا اثبات کردند و با تشریح این ظرفیت ها به مراجعه کننده گان خارجی و رسانه های حاضر توانستند تصویری جامع از شرایط اقتصادی بکر و مستعد برای سرمایه گذاری را خلق نمایند.

اما در کنار دیگر مناطق منطقه آزاد ارس با جدیت خاصی در کنفرانس و نمایشگاه حضور داشت. بطوری که علاوه بر مدیرعامل سازمان، معاونت اقتصادی،فرهنگی،مدیربرنامه و بودجه ، مدیرسرمایه کذاری و مدیرکل روابط عمومی و اموربین الملل حضور داشتند. همچنین غرفه نمایشگاهی منطقه آزاد ارس توانسته بود مخاطبین بیشتر و خاص تری را جذب خود نماید. در غرفه نمایشگاهی ارس علاوه بر دبیر شورای عالی مناطق آزاد و مهمانان خارجی رسانه های تصویری داخلی و خارجی نیز حضور یافتند و به تهیه گزارش  و مصاحبه اختصاصی با مدیرعامل منطقه آزاد ارس اقدام کردند.

مهندس عرب باغی مدیرعامل منطقه آزاد ارس با خبرنگاران شبکه های بین المللی المنار لبنان، آپای آذربایجان، شبکه جهانی سحر،کانال تلوزیونی Ulusalترکیه، شبکه خبری دولتی چین و شبکه استانی استان سیستان و بلوچستان مصاحبه کردند. در این مصاحبه ها مدیرعامل منطقه آزاد ارس اهمیت برگزاری کنفرانس آیورا را در حوزه توسعه همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری مشترک زیاد توصیف کرده و عنوان نمود مناطق آزاد ایران و منطقه آزاد ارس دارای پتانسیل های منحصری برای انجام سرمایه گذاری صنعتی،ترانزیتی،کشاورزی و گردشگری است و ما در تلاش هستیم برای جذب سرمایه گذار بیشتر در صنعتی ترین منطقه آزاد ایران حضور بانک های خارجی را نیز برای سهولت امورات بانکی شرکای خود فراهم کنیم عرب باغی در گفتگوی خود با شبکه آپای آذربایجان همچنین گفت: کشور های همسایه بخصوص جمهوری آذربایجان نقش مهمی در رونق اقتصادی منطقه آزاد ارس دارند و اهمیت این کشور در رویکرد های صادراتی و وارداتی ما ویژه و اساسی است.

نتیجه:

در پایان شایسته تکرار است که عنوان کنیم مسئولین و تصمیم گیران اقتصادی کشور در راستای گسترش همکاری های اقتصادی بین المللی می بایست سهم بزرگی را به مناطق آزاد اختصاص دهند و در رایزنی ها و رویداد های بین المللی جای حضور مناطق آزاد را به مثابه بازیگران اقتصادی قابل اعتماد فراهم نمایند.

راهبرد اقتصاد مقاومتی ابلاغی مقام معظم رهبری حقیقتا یک راهبرد دقیق و با حداکثر ملاحظه متغیر های محیط اقتصادی داخلی و خارجی کشور است و اساس حرکت برای توسعه اقتصادی را بر فعال سازی واقعی و حساب شده پتانسیل های ویژه اقتصادی کشور نهاده است. در این میان، مناطق آزاد مجموعه ای از ظرفیت های بکر و ویژه برای کار اقتصادی در مناطق پیرامونی اما استراتژیک کشور اند و به صورت طبیعی دارای تاثیرگذاری داخلی و خارجی هستند. مطمئنا اگر به این مجموعه ها فرصت های عرض اندام و قدرتمند سازی خود در محیط درونی و بیرونی اعطا شود در گام نخست می توانند درونزایی و برون گرایی اقتصادی را به خوبی به منصه ظهور برسانند.

البته در جریان برگزاری کنفرانس برخی مشکلات اجرایی، پشتیبانی و هماهنگی دیده می شد. وجود این اشکالات برای رویداد بین المللی در چنین سطحی برای کشور جالب نبود. امید می رود مسئولین برگزاری بخصوص در دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد در برنامه های بعدی برنامه ریزی های جامع تر و حساب شده تری را با محوریت اجرایی مناطق تدارک ببینند و برخی از ناهماهنگی های موجود در جریان برگزاری کنفرانس در آینده تکرار نشود.

گزارش: صادق پورصادق