در راستای تحقق استراتژی های توسعه منطقه آزاد ارس به خصوص استراتژی کشاورزی و به منظور ایجاد اشتغال , جلوگيري از مهاجرت , افزایش سهم صادرات محصولات غیر نفتی و جذب سرمایه گذار  و با عنایت به جایگاه ویژه تولید زعفران و پتانسیل های موجود در منطقه ؛ با بهره مندی از تخصص افراد صاحب نظر طرح امکان سنجی با عنوان "بررسی الگو های کاشت گیاه دارویی زعفران براساس عوامل اقلیمی و اقتصادی منطقه آزاد ارس " در مدیریت تحقیق و توسعه تهیه و در قالب بسته های سرمایه گذاری ارائه شده است که در ذیل به اهم یافته های طرح مذکور اشاره می شود:  

خلاصه ای از ادبیات تحقیق :

اولين قدم در امكان سنجي و متداول نمودن يك گياه و الگوي كاشت جديد در منطقه، مطالعه نيازهاي اكولوژيكي و اقليمي آن گياه متناسب با منطقه مورد نظر مي­­باشد. اقلیم و مجموعه عوامل محیطی در تعيين سازگاري یک گياه نسبت به منطقه نقش اساسي دارد و توليد موفقيت آميز گياه زراعي در الگوي كاشت جديد مستلزم استفاده مفيد از منابع محيطي نظير تابش خورشيدي، ‌دما، آب، تعداد روزهاي بدون يخبندان و درجه حرارت مي­باشد، منطقه آزاد تجاري صنعتي ارس به علت دارا بودن آب و هواي مناسب، خاك مرغوب، نيروي انساني فعال و موقعیت استراتژيك مي­­­­تواند جايگاه ويژه­اي در عرصه توليد زعفران داشته باشد.

تناسب اقليمي زعفران با اقليم منطقه، نياز به افزايش صادرات غیر نفتي در كشور، ‌استفاده از نيروي انساني و اشتغال زائي، احداث صنايع جنبي، جلوگيري از مهاجرت به شهرهاي  بزرگ، ضرورت توجه به توسعه و كشت و صادرات گياه داروئي زعفران را توجيه مي­كند.  

اهداف علمی طرح:

      با استفاده از علوم هواشناسي و اقليم شناسي كشاورزي كه به بررسي روابط عوامل اقلیمی با مسائل کشاورزی می پردازد، می­توان بین شرایط اقلیمی منطقه با نوع زراعت محصولات كشاورزي در منطقه ارتباط علمي و منطقي برقرار نمود. به طوري كه حداكثر بهره­وري را از اراضي تحت كشت  با  اين روش مي توان به دست آورد. هدف کلی از پژوهش، مطالعه تطبیقی امكان زراعت گياه داروئي زعفران بر اساس عوامل اقليمي و اقتصادي منطقه آزاد تجاري صنعتي ارس مي­باشد. با وجود تحقيقات فراوان براي سازگاری يك محصول نسبت به يك منطقه كه عوامل اقليمي در آن نقش اساسي دارند، نمي­توان عوامل اقليمي و عناصر آب و هوايي مؤثر بر كشاورزي را تغيير داد، اما مي توان تأثيرات هر يك از عوامل آب و هوايي را در مراحل رشد گياه زراعي در منطقة مورد نظر مشخص نمود و عمليات كشاورزي را به گونه اي تنظيم كرد تا با شرايط آب و هوايي يك ناحيه مطابقت داشته باشد.

اهداف کاربردی طرح:

توجه به امر تحقيق در بخش كشاورزي مي­تواند علاوه بر افزايش توليدات كشاورزي زمينه افزايش اشتغال و توسعه ساير بخش ها به ويژه صنعت را فراهم می­آورد ، با توجه به اينكه فعاليت­هاي توليدي در بخش كشاورزي از عوامل مختلف محيطي، اقتصادي و اجتماعي تأثيرپذير بوده است، بنابراين برنامه­هاي كشاورزي بدون برخورداري از پشتوانه هاي تحقيقاتي و پژوهشي  براي استفاده مؤثر از عوامل توليد،كار آمد نخواهد بود. نتيجه تحقيق در كشاورزي به صورت شناسائي استعدادهاي بالقوه مناطق، تعيين شيوه­هاي مناسب عوامل توليد براي بهره­وري بيشتر و ابداع روشهاي بهتر كاشت، داشت و برداشت و اصول توليد و فرآوري محصولات مي­تواند مؤثر باشد. پژوهش در بخش كشاورزي از طريق تهيه و توزيع مواد اوليه و بذور سازگار با خصوصيات آب و هوايي، تعيين تقويم زراعي مناسب با ويژگيهاي گياهان و دستيابي به گياهان سازگار به عوامل محیطی مناطق مختلف،‌ مي تواند موجبات افزايش توليد در واحد سطح را فراهم آورد، که این فرایند­­ها منجر به صرفه جوئي در عوامل توليد و در نتيجه كاهش هزينه­ها و افزایش سود آوری می­شود. نتایج تحقیقات انجام شده می­­­تواند موجب افزايش توان اقتصادي جامعه و اشتغال زائي در بخش كشاورزي و صنايع وابسته و رونق و توسعه بيشتر بخش صنعت باشد. مناطق اطراف رود ارس به دليل دارا بودن شرايط مناسب آب، خاك و اقليم از دير باز سهم زيادي در توليدات كشاورزي داشته است، اين مناطق يكي از قطب هاي كشاورزي شمال غرب كشور مطرح مي باشد، با بکارگیری زراعت زعفران از امكانات بالقوه منطقه مي­توان استفاده نمود. از آنجائي كه زعفران از محدود گياهان زارعي است كه از لحاظ اكولوژيكي و فنولوژيكي تفاوت قابل ملاحظه­اي با گياهان زراعي ديگر دارد، با در نظر گرفتن ويژگي­هاي اقليمي و خصوصیات منحصر به فرد گیاه زعفران می توان با ترویج کشت و کار در رونق صنایع جنبی و تبدیلی، از جمله استفاده های دارویی و صنعتی گیاه زعفران در منطقه اقدامات اساسی و زیر بنایی نمود و گامی در جهت رونق اقتصادی با توسعه صادرات و صنایع بسته بندی این گیاه در آزاد تجاری و صنعتی ارس برداشت.

وزارتخانه ها و سازمان های ذیربط در پیاده سازی طرح :

از وزارتخانه هاییکه با  سازمان های زیر مجموعه خود می تواند در پیاده سازی یافته های طرح همکاری نمایند، وزارت جهاد کشاورزی می باشد. شرح وظايف تفضيلي وزارت جهاد كشاورزي در حالت کلی در ارتباط با طرح به شرح زير می باشد

الف_ سياست گذاري ، برنامه ريزي و نظارت

ب_ امور پژوهش ، آموزش و ترويج

  پ_ امور زيربنايي كشاورزي و توسعه

 ت_ امور حمايتي

با توجه به شرح وظايف ذکر شده وزارت جهاد كشاورزی که سازمان های جهاد کشاورزی استان، تعاون روستایی استان، تحقیقات ترویج و آموزش کشاورزی اسنان از بازوها و زیر مجموعه های اجرایی آن می باشند میتواند در اهداف جنبی طرح از جمله رواج کشت و ترویج و ایجاد صنایع تبدیلی و صادراتی زعفران در منطقه موثر باشند.    

یافته­های علمی طرح:

از یافته­های علمی طرح که بر مبنای آن میتوان به تولید زعفران در منطقه اقدام نمود تقویم زراعی پیشنهادی در منطقه می باشد، که قبل از آن می بایست طرحی بصورت مزرعه ای برای حصول نتایج دقیق تر در قالب آزمایشات کشاورزی ناحیه ای  بصورت تجزیه پایداری در منطقه اجرا نمود، تقویم زراعی پیشنهادی زراعت زعفران در منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس و جلفا به شرح جدول می باشد.