در ادامه معرفی روستاهای زیبا و تاریخی منطقه آراد ارس که هر کدام از آن ها دارای جاذبه های گردشگری هستند، می توانیم به روستایی بنام مردانقم اشاره کنیم که در دوران مختلف تاریخ، روستایی بسیار آباد بوده است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل منطقه آزاد ارس، این روستا ارزش یک روز گردش و بازدید را دارد و می تواند افرادی با سلایق مختلف را به خود جذب کند.
روستایی در کنار رود ارس
مردانقم یکی از روستاهای زیبای منطقه آزاد ارس است که از توابع خداآفرین از محدوده های منطقه آزاد ارس است. این روستا بیشتر از 600 نفر جمعیت دارد که در قالب 205 خانواده در روستا سکونت دارند. روستای مردانقم از یک طرف به رود زیبای ارس و از سمت دیگر به کوهستان و جنگل های مسحورکننده ارسباران متصل شده است و همین موضوع بر زیبایی این روستا افزوده است. آب و هوای مناسب این روستا به خصوص در فصل بهار و ایام نوروز می تواند هر گردشگری را به خود جذب کند. سرسبزی این روستا زبانزد همه گردشگران است و همین موضوع به همراه داشته های تاریخی و فرهنگی باعث شده است که مردانقم به عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری کشور نیز معرفی شود.
همچنین مردانقم یکی از قطب های کشاورزی منطقه است و باغ ها و مزارع اطراف و داخل روستا از وسعت و تنوع زیادی برخوردار است. باغداری و زنبورداری شغل اصلی‌ اهالی محسوب می شود و انار و انگور این ناحیه دارای ظاهر و طعم مطبوع منحصر به فردی هستند که از نظر رنگ نیز متفاوت با تمام انارهای تولید شده در کشور هستند. از این میان می توان به انارهای سبز رنگ تولید شده در این روستا و روستاهای اطراف اشاره کرد. این محصولات خاص کشاورزی به دلیل کیفیت بالا می توانند به مدتی بیش از شش ماه بدون نیاز به سرد خانه تازگی خود را حفظ کنند. بر اساس نوشته های تاریخی، این قابلیت حدود دو قرن پیش از این مورد توجه دیپلمات انگلیسی‌، رابرت میگنان قرار گرفته است. عسل تولیدی این روستا نیز به خاطرکیفیت مطلوب وخوش رنگی و قیمت پایین در مقایسه با عسل روستاهای مرتعی ناحیه ارسباران مانند عباس‌آباد مشتری بیشتری دارد. پایین بودن قیمت مرهون بهره‌وری بالا و تخصص زنبورداران است.
همچنین این روستا نخستین روستای منطقه است که جشنواره انار منطقه را میزبانی کرده است و به علت استقبال فراوان، چشنواره انار مردانقم به یکی از برنامه های سالانه مرکز خداآفرین منطقه آزاد ارس تبدیل شده است.
ویژگی های تاریخی مردانقم
گذشته از زیبایی های بصری مردانقم این روستا یک روستای تاریخی نیز هست و قلعه مردانقم نیز به عنوان یکی از قلعه های مستحکم منطقه بارها در نوشته های تاریخی توصیف شده است. نخستین بار در کتاب نزهةالقلوب حمداله مستوفی از مردانقم یاد شده است. عین نوشته بدین قرار است:«مردان نقیم (مردان نعیم) ولایتی است کوانی یا کوالی (کوافی) و کلام و جرم از معظّمات آن. حاصلش غلّه، انگور و میوه نیکو باشد و بعضی مواضع در کنار ارس واقع شده، حقوق دیوانیش هشت هزار و هفتصد دینار است.» مستوفی در جای دیگر می‌نویسد:«زنگیان چند پاره دیه است و اکنون داخل مردانقم». اینکه مستوفی میزان مالیات مردانقم را از مالیات کلیبر بیشتر ذکر کرده است نشانگر اهمیت و موقعیت استراتژیک مردانقم در هفتصد سال قبل است و تاریخ و اهمیت این منطقه را می رساند.
قلعه مردانقم نیز یکی از مکان های تاریخی بسیار قدیمی این منطقه است و به رغم اینکه این روزها اثر چندان زیادی از آن باقی نمانده است اما در کتب تاریخی همواره به کیفیت و استحکام آن اشاره شده است. این قلعه در دوران قبل از اسلام احداث شده است. در عصر حكومت خوارزمشاهيان مدت ها از آن به عنوان زندان سياسي استفاده مي كردند و عده اي از رجال و دربانيان و امراي قصر را محكوم و در قلعه مذكور زنداني مي کردند. بر طبق نظر یکی‌ از اهالی محل، قلعه درحال حاضر در اراضی‌ روستای کوانق واقع شده است و دلیل آن این است که وسعت روستای مردانقم در طول دوره های مختلف تاریخی کمتر شده و در گذشته دور، روستاهای اطراف مردانقم نیز جزو این محال آباد و پررونق محسوب می شدند.
مردانقم در روزهای نوروز
مردانقم از جمله روستاهایی است که در ایام نوروز گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند. این روستا به رغم کوهستانی بودن و به خاطر واقع شدن در کنار رود ارس از آب و هوای مطبوع و معتدل نیز بهره برده است و به خصوص در بهار مطبوع ترین آب و هوای منطقه را داراست، به خصوص اینکه جوانه زدن درختان در باغ های روستا و وجود شکوفه های درختان میوه متنوع این روستا جلوه های زیبایی برای طبیعت گردان و عاشقان عکاسی ایجاد می کند. علاوه بر این معماری سنتی و تاریخی این روستا نیز ارزش دیدن چندین باره را دارد و اغلب محلات روستا نشانه هایی از دوران مختلف تاریخی را با خود به همراه دارند. گردش در باغات و محلات این روستا می تواند خاطره بسیار خوبی را برای همیشه در ذهن گردشگران ایجاد کند، ضمن اینکه علاقه مندان می توانند یکی از وعده های غذایی خود را در دامن طبیعت اطراف روستا صرف کرده و گردش خود را لذت بخش تر کنند.
چگونه برویم؟
مردانقم در سمت شرق جلفا واقع شده است و برای رسیدن به این منطقه باید از جلفا خارج شده و به سمت خداآفرین حرکت کنید. نرسیده به خداآفرین و در کنار جاده مرزی ارس، تابلوی بزرگ روستای مردانقم خودنمایی خواهد کرد. از سه راهی این روستا به سمت جاده فرعی بپیچید تا به روستای تاریخی و زیبای مردانقم برسید.