ثبت جهانی جنگل های ارسباران را می توان گام بلند دولت تدبیر وامید برای حفاظت پایدار از این پهنه جنگلی به شمار آورد؛ گامی که بازدید معاون سازمان میراث فرهنگی از این جنگل ها، نقش مشارکت مردم و مسئولان محلی را در کسب این موفقیت بیش از پیش آشکار کرد.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان منطقه آزاد ارس، بازدید روز چهارشنبه محمد حسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور از وضعیت جنگل های ارسباران به عنوان پیش درآمد ثبت جهانی این زیستکره و تشکیل جلسه با فرمانداران کلیبر و خداآفرین رویکرد تازه ای را پیش روی آینده این شهرستان ها قرار داد.
فرماندار کلیبر گفت: پرونده ثبت جهانی جنگل های ارسباران در مراحل پایانی قرار دارد اما برخی اقدامات محلی قبل از این رویداد مهم، ضروری است.
فریدون بابایی افزود: ثبت جهانی این جنگل ها، گردشگری شهرستان های کلیبر و خداآفرین را متحول و حفاظت و توسعه پایدار جنگل های ارسباران را فراهم می سازد.
بابايي گفت: این اتفاق مهم موجب جذب اعتبارهای ملی و بین المللی برای تامین زیرساخت های لازم گردشگری در این جنگل ها می شود و حفاظت بیش از پیش آن را مورد توجه قرار می دهد.
وی افزود: جذب حداکثری گردشگران خارجی، استانداردسازی زیرساخت های گردشگری و نگهداری بهینه از گونه های نادر گیاهی و جانوری این جنگل ها تنها بخشی از آثار ثبت جهانی جنگل های ارسباران به شمار می رود.
فرماندار خداآفرین نیز گفت: بازدید معاون سازمان میراث فرهنگی از جنگل های ارسباران، تغییر برای زیرساخت های گردشگری و رنگ بندی ساخت و سازهای درون این جنگل را مطابق با استاندارهای یونسکو در دستور کار قرار داد.
امین امینیان با اشاره به تامین اعتبار این تغییرات از سوی سازمان میراث فرهنگی افزود: ثبت جهانی جنگل های ارسباران در معرفی سایر ظرفیت های گردشگری شهرستان های کلیبر و خداآفرین در عرصه های بین المللی مفید خواهد بود.
امينيان با اشاره به اینکه پیش بینی می شود در سال 2017 شاهد این رویداد مهم باشیم، گفت: مردم و مسئولان دولتی در این شهرستان ها باید مشارکت حداکثری در تامین شرایط لازم را داشته باشند تا قبل از بازدید کارشناسان یونسکو، این منطقه به استانداردهای لازم برسد.
وی با اشاره به اینکه در قالب این طرح حدود 177 هزار هکتار از جنگل های ارسباران به ثبت جهانی می رسد، افزود: بخش اعظمی از این جنگل ها در محدوده دو شهرستان کلیبر و خداآفرین قرار دارد اما شهرستان های اهر و ورزقان نیز در بخش های محدودی از این طرح، ذینفع هستند. قایم مقام مدیرعامل منطقه آزاد ارس نیز در اين خصوص گفت: محدوده منفصل 3 این سازمان با کاربری گردشگری، ظرفیت های طبیعی و تاریخی و مزیت های قانونی سرمایه گذاری در مجاورت جنگل های ارسباران قرار دارد.
جعفر ملکی افزود: ثبت جهانی جنگل های ارسباران این منطقه را به نگین گردشگری کشور جهت جذب گردشگران خارجی تبدیل می کند، اما تامین زیرساخت های لازم در کوتاه ترین زمان ممکن اجتناب ناپذیر است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: این پرونده در مراحل پایانی و تکمیلی قرار دارد و بناست به عنوان یک اثر میراث طبیعی بهمن سال جاری به سازمان یونسکو ارسال شود.
فرزین حق پرست، از اهتمام جدی این اداره کل و همراهی دستگاه های اجرایی استان برای ثبت جهانی جنگل های ارسباران خبر داد و افزود: این اقدام با توجه به اهمیت جنگل های ارسباران و لزوم حفاظت از آنها به عنوان ذخیره گاه زیست کره و از سوی دیگر نقش ویژه ای که این جنگل ها می تواند در توسعه گردشگری آذربایجان شرقی و کشور داشته باشد، صورت می گیرد.
حق پرست گفت: در صورت ثبت جهانی، جنگل های ارسباران به عنوان دومین اثر طبیعی کشور پس از کویر لوت در فهرست میراث طبیعی جهان ماندگار می شود.
جنگل های ارسباران صرف نظر از جاذبه های شکارگاهی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونه های گیاهی و جانوری کمیاب، چشم اندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیب پذیری بالای خود در سال های نخست دهه 1350 شمسی ابتدا به عنوان "منطقه ممنوعه" و سپس "منطقه حفاظت شده"، معرفی و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته است.
این منطقه به لحاظ ویژگی های منحصر به فرد طبیعی در سال 1354 از طرف یونسکو عنوان "ذخیره گاه زیست کره" را نیز دریافت و از شهرت جهانی برخوردار و به عنوان فسیل زنده معروف شد.
براساس اعلام یونسکو جنگل های ارسباران در زمره 15 منطقه غنی جهان از نظر تنوع ژن های گیاهی و جانوری است.
در این منطقه بیش از یک هزار گونه گیاهی معادل 15 درصد گونه های گیاهی کشور با 46 درصد کاربرد دارویی، 20درصد زینتی، 17 درصد تغذیه ای، 28 درصد علوفه ای، 10 درصد حفاظتی و پنج درصد صنعتی وجود دارد.
تنوع گونه های جانوری ارسباران نیز حدود 320 گونه است که 39 گونه پستاندار، 220 گونه پرنده، 38 گونه خزنده و دوزیست و 22 گونه ماهی را شامل می شود که "سیاه خروس" گونه منحصر به فرد منطقه در کشور است.
آذربایجان شرقی با سه میلیون و 750 هزار نفر جمعیت و چهار میلیون و 550 هزار کیلومتر مربع وسعت در شمال غرب کشور قرار دارد.

**گزارش از: علیرضا فولادی