حضور مهندس ترکان در آئین تکم گردانی آذربایجانی ها
اکبر ترکان مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور که تحویل سال 1393 را در منطقه آزاد ارس حضور داشت، در ادامه بازدیدهای خود از پروژه های گردشگری و تجاری و نمایشگاه های صنایع دستی و بهاره ارس، از یکی دیگر از ویژه برنامه های نوروزی منطقه آزاد ارس که از آئین های سنتی آذربایجانی ها به حساب می آید بازدید کرده و در بین آنان حاضر شد.
تکم گردانی از نمایشواره های بومی می باشد که در آذربایجان مرسوم بوده است. تکمخوانی یا تکم گردانی که اصطلاحا به آن تکم اویونی و یا تکمچی اویونی نیز می گویند مراسمی است که تا گذشته های نه چندان دور در اواخر ماه اسفند اجرا می شده و بر بازی فردی و مهارت ها و شگردهای شخصی بازیگر در ترکیبی از روایت رقص و آواز تکیه دارد. تکم، شیطانکی بود از چوب و به شکل بز که بر روی چوبی به درازای نیم متر تعبیه شده بود و این چوب از صفحهای عبور میکرد و در زیر صفحه در دست تکمچی قرار میگرفت و تکمچی با بالا و پایین بردن آن و حرکت دادن توأم با آواز ریتمی آهنگین ایجاد میکرد و همراه با آن آواز میخواند و نیز می رقصید و پایکوبی میکرد. شیطانک بز را با انواع زینت آلات تزیین میکرد. با پارچه سبز و یا قرمز مخملی میپوشاندند زنگوله و آیینه از طرفین شیطانک آویزان می کردند و خلخال به پایش و گردن آویزی به گردنش می بستند. این بز(تکه)با این مشخصات بزی بود قهرمان، مبشر و راهنما که گله را به مرتع سبز هدایت می کرد و آنها را از کوره راه ها و سنگلاخ ها عبور می داد تا به سبزه زار هدایتشان می کرد.بز را در زبان آذری تکه می گویند و تکم یعنی بز من و میم آخر چسبیده به تکه میم مالکیت است و تکمچی بازیگری بود که معرکه تکمگردانی به عهده او بود و در شعرهایش از قهرمانی و جانفشانی تکه(بز)آواز می خواند و به همراهی آن شیطانک را به حرکت در می آورد و میرقصاند و خود نیز همراه با آن می رقصید و آواز می خواند. تکمگردانی با رقص شیطانک و آواز خود تکمگردان نوید آمدن بهار و نو شدن و جوان شدن طبیعت را نوید میدهد و مردم بالاخص روستاییان را به جهش و حرکت و امید وامی داشت.