یاداشت: محسن نریمان رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس
بیش از یک دهه است که انتخاب شعار سال از سوی رهبر انقلاب، رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفته و امسال نیز با عنوان تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها نام‌گذاری شده است. بدون تردید شناسایی موانع تولید، تلاش برای رفع آنها و حمایت از تولید از الزامات اساسی رونق گرفتن تولید به‌شمار می‌رود. کافی است پای درددل صنعتگران در حوزه‌های مختلف بنشینیم تا از چالش‌های موجود گلایه کنند. مشکلاتی که مسیر فعالیت آنها را دشوار و روند رو به رشد تولید و توسعه را دشوار و حتی در مواردی ناممکن می‌کند
سخن گفتن در مورد اجرای مطلوب این شعار زود است اما می‌توان با مانع زدایی از تولید در آخر سال به اجماع کلی در مورد عملیاتی شدن یا نشدن شعار سال رسید. چرا که در شرایطی که کشور در تحریم همه جانبه اقتصادی قرار گرفته و از طرفی شرایط اقتصادی امروز جامعه می‌طلبد تا با رفع موانع تولید دست تولیدگرانی که سال گذشته به واسطه کرونا، بالا رفتن نرخ ارز، بسته شدن مرزها و عملا کاهش حمایت ها ناراضی بودند و یکی پس از دیگری تعدیل نیرو کرده و یا کار را رها کنند و منجر به تعطیلی واحدهای تولیدی شوند گرفته شود و با عمل به شعار سال، راهکارهای رونق تولید و در کنار آن صادرات و ارزآوری را احصا کرد.
یکی از مهمترین راهکارها برای تحقق این شعار، رفع موانع تولید و ایجاد بستر مناسب برای جذب سرمایه گذاری بخصوص سرمایه گذار خارجی است. همانطور که مهمترین خواسته مقام معظم رهبری در شعار سال عمل به رفع موانع تولید است و تحقق این شعار می طلبد تولید را را تحقق بخشیده و از ظرفیت‌های داخلی کشور برای رونق آن استفاده کرد.
برنامه پیش روی ما درمنطقه آزاد ارس نیز ارائه حمایت های همه جانبه قانونی برای رفع موانع تولید و صادرات است. ما سال گذشته در ارس توانستیم علیرغم تمامی مشکلات پیش روی که به یکباره جهان و اقتصاد دولت ها را مختل کرد به رقم صادرات 603 میلیون دلار دست یابیم که این مرهون حضور و تلاش سرمایه گذاران و فعالین اقتصاد در ارس است که با همکاری و همراهی یکدیگر به تحقق این عدد انجامید ولی می دانیم که اگر برخی موانع نبود چه بسا آهنگ رشد در منطقه آزاد ارس خیز بسیار بیشتری داشت.
ناگفته نماند که اجرای کامل قانون چگونگی اداره مناطق آزاد راه گشای بسیاری از مشکلات است که تولیدکنندگان و سایر فعالین اقتصادی مناطق آزاد در حال حاضر به آن دچار می باشند.
پشتیبانی از تولید در ارس
پشتیبانی از تولید در منطقه آزاد ارس بعنوان صنعتی ترین منطقه آزاد یکی از اصلی ترین سرفصل های برنامه ریزی شده برای سال جدید می باشد. اعتقاد دارم که برای حل مشکلات واحدهای تولیدی باید اقدامات ریشه ای و قانونی انجام شود، در همین راستا در منطقه آزاد ارس نیز بر اساس نقاط قوت و ضعف، فرصت و تهدید منحصر در زمینه پشتیبانی از تولید رویگردهای تسهیل تخصیص ارز مورد نیاز تولید، تسهیل دسترسی تولیدکنندگان به تسهیلات بانکی و بازار سرمایه، راه اندازی بورس بین المللی، راه اندازی شعب بانک ها و بیمه های خراجی در منطقه، کاهش تشریفات زاید گمرکی، تسهیل فضای کسب و کار و فرآیند مجوزدهی، تخصیص سهیمه از اعتبارات جذب شده بانک های سطح منطقه جهت تامین مالی سرمایه گذاران متقاضی و تغییر رویه نظارتی از نظارت پیشینی به نظارت پسینی از جمله مورادی است که در راستای پشتیبانی از تولید مد نظر این سازمان قرار گرفته و امیدواریم با همراهی و همکاری فعالین اقتصادی و برخی مسئولین این مهم در ارس تا پایان سال محقق شود.
مانع زدایی ها در ارس
در زمینه مانع زدایی ها نیز این سازمان رویکردهایی برای سال جدید پیش بینی نموده است. اصلاح ساختار سازمانی و تسهیل فرآیندهای سازمان با تمرکز بر الکترونیکی نمودن فرآیندها و با هدف کاهش بروکراسی های زاید اداری، افزایش بهره وری، شفافیت و سلامت اداری که به این منظور شبوه نامه های سازمان به روزرسانی و فرآیندهای زاید شناسایی و حذف خواهد شد.
پیاده سازی مدیریت یکپارچه و اجرای ماده 65 قانون احکام دائمی برنامه پنج ساله ششم توسعه که باعث چابکی مناطق و رفع برخی قوانین دست و پاگیر تسری یافته از سرزمین اصلی می شود و تولیدکنندگان با بهره مندی از ظرفیت قانونی مناطق آزاد در فضای مساعدتری به فعالیت می پردازند.
تکمیل حلقه های زیست بوم دانش بنیان در ارس، تداوم تکمیل و توسعه زیرساخت سایت های تولیدی از جمله ایجاد سوله ها و واحدهای تولید استیجاری، تکمیل زیرساخت های سایت 40 هکتاری صنعتی، احداث سایت گلخانه ای 200 هکتاری با پیش بینی تولید 56 هزارتن و اشتغال 1120 نفر و پیگیری بهره برداری کامل از اراضی پایاب سد خداآفرین و دشت گلفرج می توان اشاره نمود.
شناسایی چالش ها و مشکلات واحدهای تولیدی و تلاش برای رفع آن و ایجاد بستر مناسب به منظور تکمیل و بهره برداری از پروژه های نیمه تمام، حمایت از صنایع کوچک، حمایت از واحدهای تولیدی که دچار کمبود نقدینگی و مشکل تامین سرمایه در گردش می باشند، برگزاری کارگروه رفع موانع تولید، مشارکت دادن بانک ها در ارائه تسهیلات از مهم ترین موارد در جهت رفع موانع تولید می باشد. پیگیری عدم تسری بخشنامه های سرزمین اصلی به مناطق آزاد کشور، پیگیری حذف مالیات بر ارزش افزوده ومالیات بر حقوق کارکنان ، حذف رویه ثبت سفارش در مناطق آزاد و نیز پیگیری حذف ممنوعیت اعمال شده برای تولیدات منطقه از مهمترین سرفصل های ارس در جهت تحقق شعار سال می باشد.
نکته دیگری که باید عنوان نمود اینکه یکی از مزیت های مهم منطقه آزاد ارس قرارگیری مرز نوردوز این منطقه بعنوان تنها مرز زمینی ایران با کشورهای حوزه اوراسیا از طریق ارمنستان می باشد از این رو آشنایی فعالین اقتصادی با فرصت ویژه ی که توافق میان ایران و اوراسیاایجاد نموده است و بسترسازی برای بهره مندی از آن مهمترین رویکرد سازمان منطقه آزاد ارس در حوزه تجارت خارجی و بازارهای بین المللی می باشد.
در همین راستا با توجه به معرفی منطقه آزاد ارس در طرح جامع لجستیک وزارت راه و شهرسازی به عنوان مرکز لجستیک مرزی و همچنین اجرای توافق صورت گرفته میان ایران و اتحادیه اوراسیا و قرار گرفتن مرز نوردوز به عنوان شاه راه ارتباطی ایران و ارمنستان به منزله هاب زمینی اوراسیا اهمیت این موضوع بیش از پیش پررنگ شده و منطقه آزاد ارس توسعه ظرفیت های لجستیکی به ویژه در محدوده نوردوز را در دستور کار خود قرار داده است.
از دیگر موارد بسیار مهم جذب سرمایه گذاری منطبق با ظرفیت های منطقه آزاد ارس است. سابقه فعالیت های صنعتی، بازارهای تامین مواد اولیه و نیازهای کشورهای هدف باعث شده است منطقه آزاد ارس در برخی از رشته فعالیت ها از ظرفیت قابل توجهی برخوردار شود. بهره گیری از چنین ظرفیت ها و توجه به آن در جذب مقوله سرمایه گذار می تواند باعث افزایش بهره وری سرمایه جذب شده و عدم اتلاف منابع گردد. البته در این بین بحث برخی مشوق‌ها مانند مشوق‌های سرمایه‌گذاری شامل مشوق‌های قانونی (راحتی در ورود سرمایه و محیط امن برای سرمایه)، مشوق‌های مالی (دسترسی سریع و آسان به تسهیلات، اعتبارات و ابزارهای مالی)، مشوق‌های مالیاتی (معافیت‌های مالیاتی خاص به‌خصوص در مناطق آزاد و اعتبار مالیاتی)، مشوق‌های گمرکی(سرعت و راحتی در ورود تجهیزات و کالاهای سرمایه‌ای به کشور و...) نیز ضروری است اجرایی شود.
البته باید اذعان کرد تحقق شعار تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها یکی از ضروریات جهش تولید است که چنانچه این مهم در کشور محقق شود سبب گشایش در معیشت مردم خواهد شد وکاهش بیکاری و شکوفایی اقتصادی نیز از برکات تحقق شعار سال است که می بایست با استفاده از ظرفیت های داخلی برای رفع موانع و رشد تولید و خودکفایی کشور تلاش مضاعفی کنند.حمایت از تولید ملی و رفع موانع آن باعث افزایش رغبت تولیدکنندگان و سرمایه گذاران، و تنها راهکار برون رفت از وضعیت فعلی است که منجر به رشد و شکوفایی اقتصاد جامعه می شود.
در پایان ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در حال حاضر مهمترین مانع تولید، وجود برخی قوانین و دستور العمل های پیچیده اضافی و دست و پا گیر است که برای تسهیل در کار تولید باید لغو یا اصلاح شود.